Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Aguïeto
Erodium cicutarium subsp. cicutarium
Geraniaceae
Àutri noum : Aguïo, Aguïoun.
Noms en français : Erodium Bec-de-grue, Bec-de-grue à feuilles de ciguë.
Descripcioun :Planto mai o mens grando segound li relarg ounte vèn. Se recounèis à si fueio proun divisado e subretout à si fru coume d'aguïo. Li flour soun roujo à blanco. L'aguïeto es uno planto coumuno di champ, camin, escoumbre... que flouris d'ouro à la fin de l'ivèr fin qu'au gros de l'estiéu. Coumpara emé l'aguïeto-sènso-cambo.
Usanço :L'aguïeto èi manjadisso, soun goust ramento aquéu dóu juvert, un pau mai cousènt. Se dis qu'èi vertuouso contro li proublèmo de circulacioun dóu sang.
Port : Erbo
Taio : 3 à 80 cm
Fueio : basalo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Erodium
Famiho : Geraniaceae
Ordre : Geraniales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printems
- Estiéu - Autouno
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Mars à óutobre
Liò : Champ
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Eurimediterrano
Ref. sc. : Erodium cicutarium subsp. cicutarium (L.) L'Hér., 1789